Heb jij het ook: eindelijk vakantie, ben je ineens ziek! Hoofdpijn, verkouden, ineens zo moe – echt, het bestaat. Dit fenomeen heet vrijetijdsziekte. Hoe zit dat?
Yes! Vakantie… en BAM, ziek
We kennen het allemaal: je werkt wekenlang keihard richting de zomervakantie, je rondt de laatste studie-deadlines af, regelt alles thuis én op het werk. Je denkt: ‘Op vakantie ga ik relaxed zonnen en eindelijk chillen’. Maar in plaats daarvan lig je snipverkouden of met keelpijn bij het zwembad. Je bent niet de enige! Ongeveer 2-3% van de Nederlanders wordt juist ziek tijdens hun vrije dagen, zo blijkt uit onderzoek. Dit heet vrijetijdsziekte – huh?!
Wat is vrijetijdsziekte eigenlijk?
Vrijetijdsziekte, of leisure sickness, noemen ze ook wel het omgekeerde Kortjakje-syndroom. Het betekent dat je juist op vrije dagen plots griepverschijnselen hebt, zoals hoofdpijn, een snotneus, vermoeidheid, keelpijn of buikproblemen. Bijna vreemd: doordeweeks ben je fit, maar zodra je agenda leegloopt, voel je je ziek.
Stresshormonen aan, klachten uit
Hoe het werkt? Het zit zo: in drukke periodes maken je hersenen stresshormonen aan, zoals adrenaline en cortisol. Handig, want die geven je energie, focus en onderdrukken tijdelijk je immuunsysteem. Daardoor voel je pijntjes, hoestjes of vermoeidheid veel minder. Je lichaam staat ‘aan’ en zoekt pas rust als dat mág – meestal op vakantie.
Als je lichaam eindelijk de noodrem gebruikt
En dan: ineens vakantie. Weg planning, weg deadlines, weg stress… Daardoor zakken de hormonen als een plumpudding in elkaar. Je immuunsysteem krijgt direct weer energie en gaat keihard aan de slag. Dan komen alle signalen die je hebt genegeerd, zoals verkoudheidsvirussen, keelpijn of die vage hoofdpijn.
Moeilijk loslaten? Dan ben je extra gevoelig
Is jouw leven één grote to-dolijst? Ben je een echte perfectionist, verantwoordelijk voor alles, vind je rust vinden lastig? Dan loop je risico. Vooral mensen die moeilijk kunnen ontspannen, krijgen sneller klachten als ze eindelijk rust nemen. Sommige experts leggen uit dat je lichaam steeds op reserves leeft en elke overgang naar rust heftig binnenkomt.
Bijnieruitputting: leef je op je reserves?
Chronische stress vraagt veel van je bijnieren, die de stresshormonen aanmaken. Op lange termijn kun je bijnieruitputting krijgen. Dan voel je je uitgeblust, wazig en ziek zodra je echt pauze neemt. Dit kan een voorbode zijn van burn-out, daarom is het belangrijk om signalen serieus te nemen.
Andere oorzaken van ziek zijn op vakantie
De drukste weken van het jaar? Die zitten vaak vlak vóór je vertrek. Je vertrekt dus al moe en gespannen richting je vakantiebestemming. Alsof dat nog niet genoeg is, gooien nieuwe prikkels je hele ritme overhoop: je eet anders, slaapt minder goed, misschien kamp je met een jetlag, en je lichaam moet wennen aan vliegtuiglucht, airco en een flinke dosis onbekende bacteriën – zeker in tropische oorden.
En dan is er nog iets anders: vrije tijd betekent ook mentale ruimte. Je hoeft even niets, waardoor je hoofd eindelijk de rust heeft om te voelen hoe je je écht voelt. En dat is precies het moment waarop je lichaam van zich laat horen. Lees ook: Waarom 28% van de Nederlanders vorig jaar koos voor géén vakantie
Bron: Womens Health
Must reads
