Black Friday staat voor de deur! Dat is het moment in het jaar dat we helemaal losgaan met shoppen en inkopen doen voor de feestdagen, maar het is ook het moment per jaar dat we digitaal nogal onveilig zijn. Voor al die shoppings, maken we namelijk veel nieuwe wachtwoorden aan en vaak zijn dat wachtwoorden die jij al jaren recycled. En laat dat nu súper aantrekkelijk zijn voor criminelen. Oei!
Waarom je geen wachtwoorden moet hergebruiken
Joepie! Het is ein-de-lijk zover! Je kunt finally die ene tas bestellen, waar je al weken voor hebt gespaard. Snel surf je naar de webshop, klikt op afrekenen… en dan komt het moment dat je een account moet aanmaken. Zoals altijd vul je braaf je naam, adres en e-mailadres in. En dan komt het vakje waar niemand zin in heeft: een nieuw wachtwoord aanmaken.
En tja, wat doe je dan? Je tikt gewoon weer je standaard wachtwoord in: die ene variatie op de naam van je hamster uit 2013. Easy toch? Nou… niet helemaal. Uit een nieuw onderzoek van Ipsos I&O in opdracht van ABN AMRO blijkt dat maar liefst 40% van de Nederlanders precies dit doet, en dat is een big deal. Want één klein datalekje kan ervoor zorgen dat jouw hele digitale identiteit op straat komt te liggen. Yikes!
Black Friday is voor criminelen even exciting
Volgende week is het natuurlijk Black Friday! En als het aan ons lag, mag dat best een nationale feestdag worden. Massaal duiken we achter de laptop, gooien al onze favoriete items, die we eerder misschien net iets te duur vonden, in het winkelmandje, vullen onze gegevens in en drukken op de bestelknop. Zo exciting!
Alleen… het is niet alleen voor ons een van de leukste dagen van het jaar. Ook voor criminelen is het een topdag. De bank ABN AMRO waarschuwt dat criminelen gestolen inloggegevens van “onbelangrijke” accounts gebruiken om binnen te komen bij écht belangrijke dingen. En juist nu we dus met z’n allen helemaal losgaan met shoppen, is het hergebruiken van een wachtwoord dus extra riskant.
Waarom dit echt een probleem is
Stiekem weet jij ook wel dat hetzelfde wachtwoord hergebruiken geen slimme move is, en toch doet bijna iedereen het. Sterker nog: maar liefst 55% van de Nederlanders onder de 45 jaar hergebruikt hun wachtwoorden. En dat niet alleen: 89% erkent zelfs dat het hergebruiken van wachtwoorden heel gevaarlijk is. En tóch doen we het!
Maar als we eerlijk zijn: snappen we ook wel waarom. Want het is natuurlijk veel makkelijker om een wachtwoord te recyclen. Want hoe vaak denken we wel niet: “oei… wat was dat wachtwoord ook alweer?”. Eén wachtwoord onthouden is dus veel makkelijker dan een hele rits aan wachtwoorden onthouden. Daarom kiezen de meeste Nederlanders voor de easy road. Maar precies dàt is waar cybercriminelen héél blij van worden.
De gouden sleutel tot jouw digitale identiteit
Want zodra er bij een webshop een datalek ontstaat (en geloof ons: dat gebeurt vaker dan je denkt) komen jouw gegevens terecht in de verkeerde handen. En als je dat wachtwoord dan ook nog voor meerdere dingen hergebruikt, zoals je e-mail of bank. Tja, dan hebben ze letterlijk de gouden sleutel gevonden tot jouw hele digitale identiteit… oei!
Kleine moeite, grote gevolgen
En wat al helemaal shocking is, is dat 32% van de Nederlanders bijna nooit zijn of haar wachtwoorden verandert. Alleen als ze echt niet anders kunnen, bijvoorbeeld omdat je anders een mailtje krijgt van de IT-afdeling op werk, dat je je e-mail echt niet meer inkomt, of wanneer ze hun wachtwoord simpelweg zijn vergeten. Daarnaast deelt bijna een kwart weleens een wachtwoord met iemand anders; bij jongeren tot 45 jaar is dat zelfs 39%. Want zeg nu zelf: je bent er vast weleens achter gekomen dat je ex nog steeds doodleuk inlogt op jouw Netflix zonder dat je het doorhebt.
Tips van een expert
ABN AMRO-fraude-expert Marco Hendriks legt uit dat bij alles wat je online doet, van shoppen tot bankieren, je bewuste keuzes moet maken: “Gebruik nooit hetzelfde of een variatie”, zegt hij. Want zelfs één gelekt wachtwoord kan ervoor zorgen dat iemand anders ineens bij jou kan inloggen. Marco legt uit: “Iedere keer dat je inlogt bij een webshop of online dienst, deel je je persoonlijke gegevens, zelfs bij een site waar je bijvoorbeeld ooit één keer iets hebt besteld. Wanneer bij een datalek jouw naam en wachtwoord van een webshop vrijkomen, en je hetzelfde of een vergelijkbaar wachtwoord gebruikt voor andere diensten, kunnen fraudeurs toegang krijgen tot ook je meer gevoelige of belangrijke accounts.”
Maar… Nederlanders doen alsnog weinig
Toch, ondanks alle waarschuwingen blijven we een beetje in de ontkenningsfase. Iets meer dan de helft van de Nederlanders denkt dat de gevolgen “wel meevallen” als hun wachtwoord wordt gestolen. We hate to break it to you: maar dat is dus niet zo. Tegelijkertijd neemt het aantal datalekken elk jaar toe. In 2024 waren het er maar liefst 35.000! En toch ondernam meer dan de helft van de mensen weinig tot geen actie bij een datalek. Crazy right?!
Wat jij wél kunt doen om jezelf te beschermen
Gelukkig is online veiligheid geen hogere wiskunde. Dit zijn de basics die jij vandaag nog kunt fixen!
1. Gebruik unieke wachtwoorden voor elke dienst
We weten dat het irritant is om telkens een nieuw wachtwoord te moeten bedenken, maar het is wel echt het beste om te doen als je online beschermd wil blijven. Probeer dus voor elke website, platform of webshop een uniek wachtwoord aan te maken.
2. Stop met variaties verzinnen
Dacht jij slim te zijn door je standaard wachtwoord “Poesje123” te veranderen in “Poesje123!” ? Helaas, voor een hacker is het basically hetzelfde. Dus nogmaals: maak voor alles een uniek wachtwoord aan.
3. Schakel tweestapsverificatie in
Geloof ons: deze is een must! En kun je nu nog regelen! Want dat extra sms’je of pop-upje kan je digitale leven redden. Trust us!
4. Check of je accounts in een datalek zaten
Ja, deze bestaan gewoon! Check even of je account in een datalek zit, soms zegt je wachtwoord manager het zelf al. Zodra je ziet dat je gevaar loopt, pas dan direct je wachtwoord aan! Better safe than sorry!
Better safe than sorry
Met Black Friday, Sinterklaas en Kerst voor de deur is het superverleidelijk om snel een account aan te maken en weer dat vertrouwde, gerecyclede wachtwoord in te vullen. Maar hopelijk heeft dit onderzoek je nu echt overtuigd om dat dit jaar even niet te doen. Geloof ons: future you gaat je zó dankbaar zijn. Let vanaf volgende week dus extra goed op! Lees ook: Waarom je nooit zomaar de wifi op een luchthaven moet gebruiken
Bron: Onderzoek naar wachtwoordgebruik van Ipsos I&O in opdracht van ABN AMRO
Must reads
