Brrr: zijn ijsbaden écht zo goed voor je?

IJsbaden

Als je wel eens op TikTok zit, dan ben je vast bekend met fitgirls of gymboys die na een heftige workout straight into een ijsbad duiken. Je ziet ze dan bibberend in een ton met ijsklonten zitten terwijl ze beweren dat het ‘zó goed is voor je herstel’. IJsbaden – ook wel cold plunges of cold water therapy genoemd – lijken tegenwoordig dé hype in fitnessland. Maar zijn die koude dips echt zo magisch als ze lijken? Of is het gewoon weer zo’n trend die vooral leuk staat op video?

LEES OOK: Safety first: kun je beter tampons of maandverband gebruiken tijdens het sporten?

Wat is een ijsbad?

Voordat je jezelf in een ton met ijsklonten laat zakken, wil je natuurlijk wel weten wat je precies aan het doen bent. Een ijsbad is letterlijk wat het klinkt: je dompelt (meestal na het sporten) je lichaam onder in ijskoud water, vaak tussen de 10 en 15 graden Celsius. Sommige mensen gebruiken er echte badkuipen voor met kilo’s ijs erin, anderen doen het in een speciale koude dompelton, of zelfs in de natuur, zoals een koude rivier of meer.

Het idee? Door je lichaam bloot te stellen aan extreme kou zou je spieren sneller herstellen, je humeur verbeteren, je weerstand versterken en nog veel meer.

Is het wetenschappelijk bewezen dat deze ijsbaden écht effect hebben?

Werken ijsbaden nu écht, of is het vooral een trendy TikTok-ritueel? Daar is de wetenschap nog niet helemaal over uit. Er zijn namelijk verschillende onderzoeken met verschillende uitkomsten – en dat maakt het best een beetje verwarrend. Sommige onderzoeken laten zien dat ijsbaden kunnen helpen om spierpijn te verminderen en sneller te herstellen na een zware training. Vooral sporters die vaak en intensief trainen, merken hier soms echt verschil in. De kou zou ontstekingen verminderen en je spieren helpen ontspannen.

Maar andere wetenschappers zeggen juist dat een simpele cooling down – zoals 10 minuten rustig fietsen of wandelen – ongeveer net zo goed werkt. En dat je lichaam soms juist zelf het herstelproces nodig heeft, zonder dat je het meteen onderbreekt met kou.

Wel zijn de meeste experts het eens over één ding: ijsbaden kúnnen effect hebben, maar ze zijn geen magische oplossing voor iedereen. Het hangt af van je lichaam, je doelen, hoe vaak je traint én hoe je het ijsbad gebruikt.

De voordelen van het nemen van een ijsbad

Hoewel het idee van jezelf in een bad vol ijs gooien niet meteen klinkt als een feestje, zweren veel sporters bij de voordelen.

1. Minder spierpijn

Na een intensieve sportsessie kunnen je spieren behoorlijk branden. IJsbaden kunnen helpen om die spierpijn wat te verzachten. De kou zorgt ervoor dat je bloedvaten zich samentrekken, wat de doorbloeding verbetert zodra je weer opwarmt. Hierdoor kan je lichaam sneller herstellen.

2. Minder ontstekingen

Bij een zware work-out ontstaan er kleine beschadigingen in je spieren – dat is heel normaal. Maar teveel ontsteking = meer pijn. De kou van een ijsbad kan helpen die ontstekingsreactie af te remmen, zodat je sneller weer op je benen staat.

3. Een fijne boost

IJsbaden activeren je zenuwstelsel op een manier die je alerter, energieker en zelfs blijer kan maken. Sommige onderzoeken suggereren zelfs dat ijsbaden je humeur kunnen verbeteren.

4. Goed voor je immuunsysteem

Regelmatig in koud water duiken zou je weerstand kunnen versterken. Sommige mensen die aan koudwaterzwemmen doen, worden minder vaak ziek. Het bewijs is nog niet keihard, maar het klinkt wel als een leuk voordeel.

De nadelen van het nemen van een ijsbad

Toch zitten er ook wat minder leuke kanten aan ijsbaden. Niet iedereen reageert goed op zo’n ijskoude dip, en het is belangrijk dat je weet waar je aan begint.

1. Je lichaam krijgt een koude shock

Als je ineens in heel koud water stapt, kan je lichaam best schrikken. Je hartslag schiet omhoog, je begint sneller te ademen en je kunt je duizelig of licht in je hoofd voelen. Dit wordt ook wel de cold shock response genoemd. Niet gevaarlijk voor iedereen, maar zeker niet chill om mee te maken – vooral als je er niet op voorbereid bent.

2. Niet veilig voor iedereen

Heb je een aandoening zoals hartproblemen, diabetes of een slechte doorbloeding? Dan moet je echt goed opletten. IJsbaden kunnen de bloedvaten vernauwen en je hart extra belasten, wat gevaarlijk kan zijn. Twijfel je? Overleg dan eerst met een arts.

3. Kans op onderkoeling

Blijf je te lang in het koude water zitten, dan kan je lichaamstemperatuur te veel dalen. Je gaat dan niet alleen rillen, maar je kunt ook verward raken, je spieren kunnen verstijven of je kunt zelfs flauwvallen. Daarom is het belangrijk om nóóit langer dan 10 tot 15 minuten te blijven zitten.

4. Mogelijke schade aan je huid of zenuwen

Als je regelmatig ijsbaden neemt of je zit er te lang in, dan kan je huid gevoelloos worden of zelfs beschadigd raken. In extreme gevallen kun je last krijgen van bevriezingsverschijnselen, vooral aan je tenen, vingers of andere lichaamsdelen die gevoelig zijn voor kou.

Kortom: ijsbaden zijn niet per se gevaarlijk, maar ze zijn ook zeker niet zonder risico’s. Wees dus altijd voorzichtig, luister naar je lichaam en neem alleen een ijsbad als je je er echt goed bij voelt.

Need to knows bij het nemen van een ijsbad

Het is érg belangrijk dat je voorbereid een ijsbad in gaat. De temperatuur van het ijsbad is belangrijk: tussen de 10 en 15 graden Celsius is perfect. Kouder hoeft echt niet (en maakt het meestal alleen maar onaangenamer). Begin rustig, vooral als het je eerste keer is. Dompel bijvoorbeeld eerst alleen je benen onder en werk dan stap voor stap naar boven, zodat je lichaam kan wennen aan de kou.

Blijf ook niet te lang zitten. Voor beginners is 2 à 3 minuten al meer dan genoeg. Als je het vaker doet en je lichaam eraan gewend raakt, kun je het rustig opbouwen tot maximaal 10 à 15 minuten. En heel belangrijk: doe het niet alleen. Zeker de eerste keren is het slim om iemand erbij te hebben, voor de veiligheid én misschien voor wat mentale support.

Na het ijsbad wil je je lichaam weer goed op temperatuur brengen. Denk aan een warme douche, dikke sokken of een lekkere hoodie – het helpt allemaal om weer op te warmen. En nog een handige tip: de voordelen van een ijsbad zijn het grootst als je het direct na je work-out doet. Dus hoe eerder je na het sporten die plons maakt, hoe beter. LEES OOK: Time to get snatched: deze zomer gaan we weer hoelahoepen