Ga jij vandaag (voor het eerst) stemmen? Spannend, maar no worries! Je bent zeker niet de enige die nog twijfels heeft. Wij loodsen je wel even door de administratieve rompslomp heen. Wat je te wachten staat, hoe alles werkt en hoe je een goede keuze maakt uit al die partijen - als je dat nog niet had gedaan.. Daarna pak je je stembiljet en op naar de stembus.
Voor de eerste keer naar de stembus, zo pak je dat aan
Als je dit jaar 18 bent geworden, hoor je er vanaf nu officieel bij. Je mag meebeslissen over wat er in het land gebeurt. Van huurprijzen en klimaat tot onderwijs, zorg en gelijke kansen.
Wat je doet als je stemt
Bij de Tweede Kamerverkiezingen kies je niet direct de premier – dat zou te makkelijk zijn – maar 1 van de 150 Kamerleden die de komende jaren wetten en plannen bepalen, zo’n beetje jouw toekomst.
Elke partij heeft een lijst met kandidaten. De bekendste naam bovenaan is de lijsttrekker, maar je mag stemmen op wie je wilt. Dus ook op iemand verder op de lijst, misschien wel iemand van jouw leeftijd of met ideeën waar jij je helemaal in herkent.
Jouw stem maakt het verschil
Na het stemmen worden alle stemmen geteld en verdeeld over de 150 zetels. Het aantal stemmen dat nodig is voor één zetel, heet de kiesdeler. En ja, ook iemand die lager op de lijst staat kan in de Kamer komen als die genoeg voorkeurstemmen krijgt. Jouw stem kan écht het verschil maken.
Omdat 1 partij meestal niet genoeg zetels haalt om alleen te regeren, moeten partijen samenwerken in een coalitie. Eerst kijkt een verkenner wie bij wie past, een soort politieke datingfase. Daarna maken ze samen een regeerakkoord, hun gezamenlijke plannen voor de komende jaren.
Waar en wanneer je kunt stemmen
De stembureaus zijn vandaag open van 07:30 tot 21:00 uur. Je stemt in de gemeente waar je officieel bent ingeschreven. Woon je op kamers, maar sta je nog bij je ouders ingeschreven? Dan moet je daar stemmen, tenzij je op tijd een kiezerspas hebt aangevraagd zodat je ergens anders kunt stemmen. Veel gemeenten hebben stembureaus op handige plekken: scholen, stations of winkelcentra. Super easy als je even snel wilt stemmen tussen school, werk of coffee-to-go door.
Wat je absoluut mee moet nemen
Zonder deze 2 kom je het stembureau niet in:
- Je stempas – die kreeg je per post
- Een geldig ID-bewijs – paspoort, ID-kaart of rijbewijs
Ben je je stempas kwijt? Helaas kun je vandaag geen nieuwe meer aanvragen, dat moest uiterlijk gister.
Zo werkt het stemmen in real-time
In het stembureau laat je je stempas en ID zien. Daarna krijg je een enorm stembiljet met alle partijen en kandidaten erop. In het hokje kleur je het vakje rood van de persoon die jij ziet zitten. Vul je per ongeluk 2 vakjes in, dan is het een verloren stem.
Daarna vouw je het biljet weer netjes op (best een uitdaging) en stop je het in de stembus. En tadaaaa: je hebt officieel (voor het eerst) gestemd. You did it!
Kun je vandaag niet zelf stemmen?
Kun je om wat voor reden dan ook niet naar het stembureau? Dan kun je iemand anders machtigen om voor jou te stemmen maar dat moet je wel even regelen. Op de achterkant van je stempas staat precies hoe dat werkt.
Wat er na het stemmen gebeurt
Om 21:00 uur sluiten de stembureaus en komen de eerste exitpolls, de voorlopige voorspellingen van de uitslag. De definitieve uitslag komt later, zodra alle stemmen zijn geteld. Dan weten we welke partijen de meeste zetels krijgen en wie er samen gaan regeren.
Nog niet zeker van je keuze?
Ben je nog aan het twijfelen of wil je checken of jouw stem bij je past? Geen stress, je bent niet de enige die nog twijfelt. Je hebt nog tot 9 uur de tijd en er zijn genoeg manieren om erachter te komen welke partij het beste bij jou past.
1. Vul nog even een stemwijzer in
Op Stemwijzer.nl. kom je aan de weet welke partij het dichtst bij jouw ideeën staat.
2. Denk na over wat je belangrijk vindt
Wat speelt er voor jou? De wooncrisis, het klimaat, de economie of juist het asielbeleid? Als je weet welke thema’s jij belangrijk vindt, kun je gericht kijken welke partijen daar echt iets mee willen doen. Je vraagt de Chat naar deze focuspunten en kijkt welke partij ‘precies’ zoals jij erin staat.
3. Lees de partijprogramma’s
Ja, dat klinkt saai, maar het is superhandig. In een partijprogramma lees je precies waar een partij voor staat. Er doen dit jaar 27 partijen mee, dus alles lezen is een flinke klus. Slimmer idee: maak eerst de StemWijzer en lees dan de programma’s van de partijen waar jij het meest feeling mee hebt.
4. Check de MotieChecker
Het Instagramkanaal Check je Stem heeft een tool die de MotieChecker heet. Die laat zien hoe partijen in de Tweede Kamer hebben gestemd over belangrijke onderwerpen. Zo zie je wat ze echt doen, en niet alleen wat ze beloven.
5. Praat erover met anderen
Vraag eens rond wat je vrienden, ouders of collega’s gaan stemmen en vooral waarom. Misschien vind jij andere dingen belangrijker, maar het helpt om verschillende meningen te horen voordat je beslist.
Bezoek het forum reddit voor de mening van leeftijdsgenoten. Daar staan vragen en antwoorden als: ‘18 en voor de eerste keer stemmen, maar weet geen moer van de politiek af.’
Ben jij een visuele denker?
Check dan de socials van van9tot5: daar herken je de speerpunten van de partijen in afbeeldingen.
Volt = de backpacker op vakantie en groenlinks doet yoga in Thailand!
Jij hebt vandaag iets te zeggen
Bedenk, vandaag is jouw moment. Jouw stem telt mee. Of je nu al weken weet op wie je stemt of het net in de rij hebt besloten, je keuze doet ertoe. Dus grijp je ID en je stempas en schiet dat stemhokje in!PS: Niet onbelangrijk, mag je een selfie maken in een stemhokje? Ja dat mag #stemfie!
Must reads
