Je hebt een lange dag gehad en je ligt eindelijk in je favo (zachte!) pyjama in bed. Je neemt je spannende boek op schoot, want je kunt niet wachten tot je weet hoe het verder gaat. Dit is voor veel mensen de ultieme ontspanning. Maar voor sommige mensen… Een ware hel!

”Vlgones een oznrdeeok op een Eglnese uvinretsiet mkaat het niet uit in wlkee vloogdre de ltteers in een wrood saatn, het einge wat blegnaijrk is is dat de eretse en de ltaatse ltteer op de jiutse patals saatn. De rset van de ltteers mgoen wllikueirg gpletaast wdoren en je knut vrelvogens gwoeon lzeen wat er saatt. Dit kmot odmat we niet ekle ltteer op zcih lzeen maar het wrood als gheeel.”

Kon jij dit tekstje makkelijk en vlot lezen? Waarschijnlijk niet. Zo moeilijk is lezen voor iemand met dyslexie.

Dit is de oorspronkelijke tekst
”Volgens een onderzoek op een Engelse universiteit maakt het niet uit in welke volgorde de letters in een woord staan, het enige wat belangrijk is is dat de eerste en de laatste letter op de juiste plaats staan. De rest van de letters mogen willekeurig geplaatst worden en je kunt vervolgens gewoon lezen wat er staat. Dit komt omdat we niet elke letter op zich lezen, maar het woord als geheel.”

Moeite met lezen, schrijven en spellen: zo kun je dyslexie samenvatten. Dyslexie moet niet worden verward met een algemeen leerprobleem of leerachterstand. Dyslectici hebben een normale intelligentie.

Wat zijn de kenmerken?
Dyslexie is aangeboren. De kenmerken zijn vaak al van baby af aan duidelijk. Omdat dyslexie altijd blijft, maar niet altijd vroeg wordt ontdekt, staan de kenmerken per ‘levensfase’ verdeelt.

Basisschool (vanaf groep 3)
Problemen met lezen:
– Achterblijven op klasgenoten.
– Snel moe na het lezen.
– Weinig concentratie bij het lezen.
– Zelfde tekst steeds opnieuw lezen.
– Lettertjes dansen/wiebelen.
– Hoofdpijn.
– Vage oogklachten die een opticien niet echt kan bevestigen (kinderen krijgen soms ‘hoofdpijnbrilletjes’ met een sterkte van bv. -0.25).
– Last van fel licht bij het lezen.
– Voorlezen gaat hakkelend en stotterend.
– Na het voorlezen geen idéé wat ze nu eigenlijk gelezen hebben.
– Slechte herkenning klanken (eu en ui, oe en ou etc).
– Door elkaar halen als ‘dorp’ en ‘drop’
– Links en rechts niet uit elkaar kunnen houden.
– Moeite met analoge klok leren kijken (met wijzers).
– Moeite met tafels leren, en andere logische reeksen.
– Niet kunnen volgen ondertiteling op tv, gaat veel te snel.
– Erg onzeker over prestaties, laag zelfbeeld, denken dat ze dom zijn.
– Blijven zitten (jaar over moeten doen).
– Bij gym onhandig door slechte motoriek: bang voor bal, slecht evenwicht.

Problemen met schrijven:
– Slechte beheersing alfabet (a, b, c, …. eh?)
– Duur lang voor een letter wordt herkend
– Slecht leesbaar handschrift
– Moeilijk omgaan met pennen, vooral schrijven met vulpen is een drama
– Ondanks eindeloze oefeningen toch slechte score bij dictees
– Blijven schrijven in spiegelschrift
– Omdraaien klanken: b en d, 6 en 9, q en p etc.
– Spelfouten maken tijdens het overschrijven (‘fis’ in plaats van ‘vis’)

Middelbare school
– Extra veel tijd kwijt aan huiswerk.
– Grote problemen bij het leren van andere talen: Nederlandse grammatica is vaak nog een raadsel, dus Duitse naamvallen gaan helemaal niet lukken.
– Slechte prestaties bij presentaties, speekbeurten, werkstukken en opstellen.
– Boekverslagen zijn een verschrikking: het lezen van het boek is al niet eenvoudig, maar om daarna ook nog helder samen te vatten en uit te leggen wat er gelezen is is een enorme opgave.
– Soms uitblinken bij creatieve vakken als handvaardigheid en tekenen.
– Liever met de handen willen werken dan met het hoofd.

Volwassenen
– Moeite met het herkennen van verkeersborden.
– Slecht ruimtelijk inzicht.
– Slecht richtingsgevoel.
– Eigen handschrift niet kunnen lezen.
– Veel volwassenen met dyslexie kiezen voor praktische beroepen.

Het gebeurt helaas vaak dat dyslexie pas laat wordt ontdekt. En dat is wel belangrijk; hoe eerder er rekening gehouden kan worden met dyslexie, hoe eerder er een goede basis aangelegd kan worden en hoe minder problemen je hoeft te hebben met meekomen in de klas. Als je denkt dat je dyslexie hebt, dan is het altijd verstandig om contact op te nemen met de schoolbegeleiding.

Wat is de oorzaak van dyslexie?
De precieze oorzaak van dyslexie is nog niet helemaal duidelijk, maar het is wel bekend dat het zich afspeelt in de hersenen. Het lijkt erop dat het hersengebied waar klanken en schrifttekens worden gekoppeld, te zwak is of moeilijk bereikbaar. De rechterhelft van onze hersenen is actiever dan de linkerhelft. De linkerhelft is ons ‘taalcentrum’.

Is je vader of moeder dyslectisch? Dan heb jij grotere kans om ook dyslectisch te zijn. Het is namelijk bewezen dat als je een dyslectische ouder hebt, je 40 tot 50 procent meer kans hebt op dyslexie. Als je ouders allebei dyslectisch zijn, dan heb je wel 80 procent kans om het ook te hebben!

Vroeger werd gedacht dat dyslexie te maken had met domheid, maar dat is dus absoluut niet waar!

Wat kun je aan dyslexie doen?
Het is belangrijk om dyslexie vast te stellen. Als het vastgesteld is, dan krijg je een dyslexieverklaring. Dit papiertje wordt uitgegeven door een psycholoog of orthopedagoog die hiervoor speciaal opgeleid is. Met zo’n verklaring kun je op de basisschool, middelbare school, mbo, hbo, universiteit en iedere verder opleiding rekening houden met dyslexie door:
– Extra tijd bij proefwerken (meestal 30 minuten)
– Extra mogelijkheden bij luistertoetsen, door te werken met Daisyspeler of Windows Media Player (zelf stil kunnen zetten, zodat er extra tijd is om de vragen te lezen)
– Proefwerken kunnen voor je worden uitvergroot, zodat de letters niet priegelig klein zijn
– Het gebruik van een DaisySpeler of ReadingPen kan worden toegestaan
– In het vmbo is er, bij zeer zware problemen, de mogelijkheid om een extra tweede taal te laten vallen, zoals Duits of Frans
– Je kunt een kopietje krijgen van alle informatie die op bord geschreven is of wordt
– Proefwerken kunnen op een computer gemaakt worden, met spellingscontrole

Zijn er nog dingen die ik zelf aan dyslexie kan doen?
Jazeker! Meerdere dingen zelfs. Neem bijvoorbeeld de tijd voor het studeren. Alles duurt langer, dus het zal gewoon even duren voordat je het onder de knie hebt. Studeer rustig. Dyslectici moeten zich goed kunnen concentreren, omdat ze zich moeten focussen op een tekst. Gun jezelf die rust en zorg ervoor dat je zo min mogelijk afleiding hebt. Doe eventueel oordopjes in. Verder is het belangrijk om op je eigen manier te leren. Vat lessen op je eigen manier samen. Een heleboel hoofdstukken uit je hoofd leren? Vat ze zelf samen. Bepaal per alinea wat de kern is en schrijf ze in je eigen woorden op. Door het samen te vatten in je hoofd, begrijp je beter wat je leest en door het zelf op te schrijven staat het er precies zoals het voor jou logisch is. Probeer bij vakken en onderwerpen die je moeilijk vindt, altijd zo veel mogelijk te oefenen. Vraag eventueel om extra opgaven of oude proefwerken. Probeer verder zo veel mogelijk vooruit te werken. Eigenlijk geldt dat voor elke leerling, maar met dyslexie is die extra handig en belangrijk. Zorg dat je elke dag alles bijgewerkt hebt, want dat is beter dan de paniek die je op het laatste moment voor het proefwerk hebt, als je erachter komt hoeveel je nog moet lezen! Ook is het belangrijk om veel te lezen. Erg leuk is het niet, maar wel een super goede oefening! Het hoeft echt geen dikke pil te zijn, de Donald Duck is al genoeg. Trek je dat niet? Probeer eens een audioboek. Die kun je lenen bij de bibliotheek. Daarnaast is het goed om eerlijk te zijn. Maak van je dyslexie geen taboe. Geef aan wat voor jou moeilijk is en waar je goed in bent. Zo kun je samen een goede oplossing vinden om het zo leuk mogelijk op school te hebben.

Meer informatie? Kijk eens op deze website.

Komt jou dit bekend voor?

Bron: steunpuntdyslexie, dyslexieweb, dyslexie, weheartit

Door: Emma